10 Οκτωβρίου 2010: Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο σε όλον τον Κόσμο στις 10 Οκτωβρίου, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για τα ψυχικά νοσήματα. Την πρωτοβουλία αυτή πήραν από κοινού το 1994 η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.


Οι ειδικοί επιστήμονες κάνουν λόγο για μία παγκόσμια «επιδημία» ψυχικών διαταραχών, επικαλούμενοι τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Σε καμιά χώρα στον Κόσμο, κανένας δεν έχει «ανοσία» στις ψυχικές αρρώστιες. Οι ψυχολογικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις τους στους ανθρώπους είναι πολύ σημαντικές. Περισσότερα από 400 εκατομμύρια άτομα, σε όλον τον Κόσμο, πάσχουν από ψυχικές ή νευρολογικές αρρώστιες ή υποφέρουν από ψυχοκοινωνικά προβλήματα, όπως αυτά που σχετίζονται με τη χρήση αλκοόλ ή άλλων τοξικών ουσιών.

Ο αριθμός των πασχόντων από «κατάθλιψη», ξεπερνά παγκοσμίως τα 150 εκατομμύρια, ενώ ως το έτος 2020 η «κατάθλιψη» θα είναι η δεύτερη αιτία «αναπηρίας» σε όλον τον κόσμο. Οι πάσχοντες από «σχιζοφρένεια» είναι σήμερα περισσότεροι από 25 εκατομμύρια, ενώ περίπου 95 εκατομμύρια άτομα υποφέρουν από διαταραχές σχετιζόμενες με κατάχρηση αλκοόλ.

Όσον αφορά τη χώρα μας και σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες, μόλις το 80% όσων πάσχουν από «κατάθλιψη» αναζητούν βοήθεια και λιγότερο από το 50% προσφεύγει στη στήριξη κάποιου γιατρού. Υπολογίζεται ότι περίπου 10 με 12% του συνόλου του πληθυσμού όλων των ηλικιών πάσχει από ψυχικές ασθένειες.

Σήμερα πιστεύουμε πως: Δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία. Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας στις 10 Οκτωβρίου αυξάνει την ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με θέματα ψυχικής υγείας. Η ημέρα ευνοεί περισσότερο την ανοικτή συζήτηση που χρειάζεται να γίνει για τις ψυχικές διαταραχές, καθώς και τη διαρκή ανάγκη ανάπτυξης προγραμμάτων πρόληψης και της θεραπείας τους.

Η σωματική και η ψυχική υγεία είναι αλληλένδετες. Υπάρχει πραγματική ανάγκη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας των ατόμων με χρόνιες σωματικές ασθένειες και τη σωματική φροντίδα της ψυχικής υγείας των πολιτών αυτών μέσα από μια συνεχή και ολοκληρωμένη φροντίδα.

Στο μήνυμά του για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών κ. Ban Ki-moon δήλωσε πως «Η ψυχική υγεία είναι ύψιστης σημασίας για την προσωπική ευημερία, τις οικογενειακές σχέσεις και την ατομική ικανότητα του ατόμου να συμβάλει στην κοινωνία. Οι προσπάθειες χρειάζεται να είναι μεγαλύτερες για την αντιμετώπιση των δυσκολιών στην παροχή ψυχικής υγείας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ατόμων με σοβαρές ψυχικές διαταραχές», προτρέποντας, παράλληλα, Οργανισμούς και κυβερνήσεις χωρών στην εξεύρεση πόρων για την παροχή ψυχιατρικής περίθαλψης και φροντίδας σε όσους τη χρειάζονται.

Η ψυχική υγεία είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της υγείας, μέσα από την οποία το κάθε άτομο μπορεί να αναγνωρίζει τις δυνατότητες και τις ικανότητές του. Έχοντας κανείς μια ισορροπημένη ψυχική διάθεση μπορεί να τα βγάζει πέρα με τις εντάσεις και τους στρεσσογόνους παράγοντες της ζωής, μπορεί να εργάζεται παραγωγικά και να συμβιώνει αρμονικά με τους άλλους ανθρώπους στον κοινωνικό του χώρο.

Οι ψυχικές αρρώστιες επηρεάζουν την ψυχική υγεία και παρεμποδίζουν ή ελαττώνουν τη δυνατότητα να κατακτήσει κανείς μέρος ή όλα από τα παραπάνω. Προλαμβάνοντας όμως και θεραπεύοντάς κανείς την ψυχική αρρώστια του μπορεί πια να αναπτύξει όλες του τις δυνάμεις και τις δυνατότητες.


Η ψυχική υγεία είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο στην ανάπτυξη του ανθρώπου. Έτσι λοιπόν, θα πρέπει να δεχθούμε το γεγονός πως τα προβλήματα ψυχικής υγείας είναι κομμάτι της ζωής μας που μπορεί μεν να παρουσιαστούν, αλλά μπορούν και να διευθετηθούν.

Η αλήθεια είναι πως σήμερα πια έχουμε τη γνώση και τα μέσα να θεραπεύσουμε πολλές αρρώστιες. Πολλές πρόοδοι έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια στον επιστημονικό τομέα, για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της ψυχικής αρρώστιας. Η θεραπεία δε γίνεται πια μόνο στα Ψυχιατρεία, αλλά και στους Ψυχιατρικούς Τομείς των Γενικών Νοσοκομείων, στα Κέντρα Ψυχικής Υγείας, στα Εξωτερικά Ιατρεία Ψυχιατρικών Νοσοκομείων, σε Κέντρα Ημέρας, σε Ξενώνες, Οικοτροφεία  και αλλού.

Σημαντική γνώση έχει πλέον αποκτηθεί σχετικά με τις αιτίες, τα συμπτώματα της ψυχικής αρρώστιας, τις μεθόδους πρόληψης και θεραπείας της. Τα οφέλη από τις γνώσεις αυτές πρέπει να αγγίζουν όλους τους ανθρώπους και ιδιαίτερα αυτούς που έχουν πολλαπλά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.
Ωστόσο, αυτή η επιστημονική γνώση δεν έχει διαδοθεί σε όλους τους πολίτες. Η κοινωνία μας, ακόμη και σήμερα, υψώνει φραγμούς και εμπόδια στη φροντίδα και την κοινωνική επανένταξη των ατόμων με ψυχικές αρρώστιες. Έτσι λοιπόν, πολλοί είναι εκείνοι που προβαίνουν σε διακρίσεις όσων πάσχουν από κάποια σοβαρή ψυχική αρρώστια.

Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογία που να στηρίζεται σε ηθικά, κοινωνικά ή σε επιστημονικά δεδομένα, για να αποκλείονται άτομα με ψυχικές αρρώστιες από την κοινωνία μας. Υπάρχει χώρος για όλους μας. Δεν υπάρχει καμιά λογική εξήγηση, για να εξαιρεθούν οι Υπηρεσίες Ψυχικής Υγείας από το Γενικό Σύστημα Υγείας. Η ύπαρξη ισοτιμίας ανάμεσα στη σωματική και τη ψυχική υγεία είναι ζωτικής σημασίας.

Ας τολμήσουμε να ζητήσουμε βοήθεια και φροντίδα για κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας δικό μας ή κάποιου συγγενή και φίλου μας. Ας μη φοβόμαστε αυτούς που πάσχουν από κάποια ψυχική αρρώστια. Μπορεί να συμβεί στον καθένα μας. Ας μην αγνοούμε κάποια προειδοποιητικά σημεία και συμπτώματα μιας ψυχικής αρρώστιας. Ας τολμήσουμε να αμφισβητήσουμε τις δοξασίες, τους μύθους, τις λαθεμένες αντιλήψεις και το στίγμα που συνοδεύει την ψυχική αρρώστια. Η φροντίδα για την ψυχική υγεία μάς αφορά όλους.

Στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Πέτρας Ολύμπου λειτουργούν σήμερα Εξωτερικά Ψυχιατρικά και Νευρολογικά Ιατρεία με Νευρο-φυσιολογικό Εργαστήριο, Κέντρο Ψυχικής Υγείας με Τμήμα Ενηλίκων και Ιατροπαιδαγωγικό Τμήμα, Κινητή Μονάδα, Μονάδα Κατ’ Οίκον Φροντίδας Ψυχικής Υγείας, Κλινική Αντιμετώπισης (Βραχεία Νοσηλεία) Οξέων Ψυχιατρικών Περιστατικών με 22 κρεβάτια, Μονάδες Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης (7 Προστατευμένα Διαμερίσματα, 7 Ξενώνες – εκ των οποίων ο 1 είναι Μετανοσοκομειακός και ο 1 είναι για τους λεγόμενους «δύσκολους για κοινωνική ένταξη» ψυχιατρικούς ασθενείς -  καθώς και 2 Οικοτροφεία), όπου φιλοξενούνται άτομα με χρόνια ψυχοκοινωνικά προβλήματα, 3 Κέντρα Ημέρας (το 1 είναι για άτομα με άνοια), Κοινωνικός Συνεταιρισμός Περιορισμένης Ευθύνης (Κοι.Σ.Π.Ε.), καθώς και Οδοντιατρικό Τμήμα. Παράλληλα, εφαρμόζονται προγράμματα πρόληψης της ψυχικής αρρώστιας και καταπολέμησης του στίγματος που την συνοδεύει. 

Στο Νοσοκομείο μας, εργαζόμενοι και διοίκηση πιστεύουμε πως όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα στην προσωπική αξιοπρέπεια, τον σεβασμό και στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ανεξαρτησίας.

Απώτερος στόχος των παρεχόμενων κοινοτικών ψυχιατρικών υπηρεσιών του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου είναι να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα ψυχικής υγείας, να προάγουν την ποιότητα ζωής του ατόμου με ψυχοκοινωνικά προβλήματα, να προωθούν την ανεξαρτησία του, να τιμούν τα δικαιώματά του και να καλύπτουν τις ψυχοκοινωνικές ανάγκες του.

Μη διστάσετε να απευθυνθείτε εσείς ή κάποιο μέλος της οικογένειάς σας σε μια Υπηρεσία του Νοσοκομείου μας για οποιοδήποτε πρόβλημα που μπορεί να σχετίζεται με την ψυχική υγεία σας και ας μη ξεχνούμε, με την ευκαιρία του εορτασμού της 10ης Οκτωβρίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ψυχικής Υγείας, πως δεν υπάρχει υγεία χωρίς ψυχική υγεία.  

Εμμανουήλ Κοσμαδάκης
Διοικητής Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Πέτρας Ολύμπου