Nαι μεν Καλλικράτης, αλλά …

Γράφει ο Αγγελος Αγγελίδης
(τ. ΔΣ Δήμου Αιγινίου)

Καταστροφικό γιγάντωμα-το ΤΕΛΟΣ της  Τοπικής  Αυτοδιοίκησης

Αναλύοντας τον όρο Τοπική Αυτοδιοίκηση, προσωπικά αντιλαμβάνομαι ότι είναι όλη εκείνη η προσπάθεια, η οργάνωση και η πιστή και Νόμιμη εφαρμογή της διαδικασίας, ώστε ένα σύνολο πολιτών που ζει και δραστηριοποιείται σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή της χώρας να διοικείται από δημοκρατικά εκλεγμένους γνωστούς και καταξιωμένους ανθρώπους-συμπολίτες, που ζουν και δραστηριοποιούνται και αυτοί νόμιμα και ενάρετα ανάμεσά τους.  

Η Παλιά Μορφή Τοπικής Αυτοδιοίκησης όλα αυτά τα προαπαιτούμενα  στοιχεία των αιρετών (συμπολίτες, γνωστοί, καταξιωμένοι, ενάρετοι, νόμιμοι κλπ), τα διασφάλιζε και τα συντηρούσε σε πολύ ικανοποιητικό βαθμό όχι τόσο με περιοριστική Νομοθεσία αλλά περισσότερο και ουσιαστικότερα με τον απ΄ ευθείας Κοινωνικό Αυτοέλεγχο .
Με την εφαρμογή του Σχεδίου ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ  άρχισε η εν μέρει αλλοίωση των παραπάνω στοιχείων. Όσο μεγάλωναν οι εκλογικές περιφέρειες και όσο μεγάλωναν οι αριθμοί, τόσο πιο έντονες γίνονταν οι αποκλίσεις από τα στοχευμένα στοιχεία. Αποδεδειγμένα στους μεγάλους πληθυσμούς αλλοιώνονται οι διαπροσωπικές σχέσεις και οι επαφές και χάνεται ακόμη και ο έλεγχος με δημιουργία απρόβλεπτων φαινομένων. 
Με την επικείμενη εφαρμογή του Σχεδίου ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ θα έχουμε ακόμη μεγαλύτερες αποκλίσεις επειδή γιγαντώνονται περισσότερο οι αριθμοί. Βλέπουμε δηλαδή ότι όσο μεγαλώνει ο αριθμός των πολιτών ενός Δήμου και ο αριθμός των πόλεων ή χωριών που τον απαρτίζουν, τόσο μειώνονται τα θετικά προαπαιτούμενα στοιχεία των αιρετών. Υπάρχει δε και η περίπτωση, που δυστυχώς προβλέπω να είναι ο Κανόνας και όχι η εξαίρεση, να μην γνωρίζουμε καθόλου τον Δήμαρχό μας ή τους άλλους αιρετούς.

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ
ολοκληρωτικός Κομματισμός και Εξαρτήσεις

Με το Σχέδιο ¨ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ¨ ο κύριος παράγοντας επιτυχίας θα είναι η πλήρης Κομματικοποίηση του Συστήματος. Τίθενται τέτοιοι όροι και τόσες προϋποθέσεις για την σωστή και με αξιώσεις συγκρότηση ενός Συνδυασμού, που για να ικανοποιηθούν πρέπει απαραίτητα να υπάρχει η στήριξη και η βοήθεια ενός μεγάλου Κόμματος. Κομματική ¨ομπρέλα¨ λοιπόν στον Συνδυασμό και στον Δήμαρχο, με όλες βέβαια τις μετέπειτα συνέπειες που από απλή εξάρτηση θα γίνει υποταγή και αναπόφευκτα θα φθάσει από τυπική συνεργασία σε άτυπη διαπλοκή. 
Ο Κομματισμός θα δώσει επίσης την ευκαιρία σε ορισμένα στοιχεία που συμπεριφέρονται ύποπτα τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά να διεισδύσουν σε σημαντικά πόστα και να καταλάβουν καίριες θέσεις. Άγνωστοι και ουρανοκατέβατοι, αλεξιπτωτιστές και αμφίβολης αξίας θα βρεθούν με δικαίωμα Νόμου ανάμεσα στους πραγματικά δικαιούχους των διαδικασιών. Θα είναι δε κατορθωτό, μετά από επίμονους διαγκωνισμούς και ανίερες συνεργασίες, να φτάσουν νικητές στο νήμα του τερματισμού.  

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ
θυσία της Δημοκρατίας στο βωμό των Πολιτικών Συμφερόντων

Εντελώς οξύμωρο είναι το σχήμα που επέβαλλε τόσο το Σχέδιο ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ,  όσο και τώρα που επιμένει επίσης το Σχέδιο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ με την επιβολή της συμμετοχικής ποσόστωσης του κάθε φύλλου στα εκλογικά ψηφοδέλτια.  Αυτή  η επιβολή, η δέσμευση και η υποχρέωση δεν θεωρώ ότι είναι δείγμα ελεύθερης διαδικασίας ή ακηδεμόνευτης δημοκρατίας. Στα κοινά για να έχουμε επιτυχία πρέπει να συμμετέχουν όσοι ελεύθερα επιθυμούν και μάλιστα η επιθυμία τους να συνδυάζεται με σχετικές γνώσεις ή εμπειρίες. Η αναγκαστική συμμετοχή και η υποχρεωτική ποσόστωση  στις περισσότερες φορές φέρνει αρνητικά αποτελέσματα. Δημιουργούνται έτσι οι περίφημες ¨γλάστρες¨ που στολίζουν τα Δημοτικά Συμβούλια, άσχετα αν ανήκουν στο αντρικό ή στο γυναικείο φύλλο. Μειώνονται κατά συνέπεια  αναγκαστικά οι μετρημένες θέσεις που μπορεί να είχαν καταληφθεί από άλλα δραστήρια και ικανά άτομα.
Φτάσαμε έτσι να δούμε περίπτωση Ψηφοδελτίου Δημοτικών Εκλογών όπου πέρα που είχε τον μικρότερο αναγκαστικά αριθμό υποψηφίων Συμβούλων (17 στους 26), περιελάμβανε δύο άτομα από την ίδια οικογένεια (και τον πατέρα και την μη παντρεμένη κόρη του). Αυτό από κλασσική αδυναμία συμπλήρωσης ενός ικανού ψηφοδελτίου. Βέβαια το αποτέλεσμα του Συνδυασμού ήταν κυριολεκτικά καταποντισμός, την στιγμή που δεν συγκέντρωσε ούτε το μέτρο των ψήφων και δεν εκλέχτηκε ούτε ο επικεφαλής του Συνδυασμού. Αυτό το παραβλέπουμε και δεν μας αφορά. Δεν μπορούμε όμως να αδιαφορήσουμε για τις τυχόν μετακινήσεις των ψηφοφόρων με την ύπαρξη ενός τέτοιου ψευτοσυνδυασμού και για την τελική αλλοίωση του αποτελέσματος της εκλογικής διαδικασίας που έκρινε την τύχη του Δήμου για τα επόμενα τέσσερα ολόκληρα χρόνια.          
Έτσι η για πολλά χρόνια εφαρμοσμένη και δοκιμασμένη Τοπική Αυτοδιοίκηση από ένα πραγματικό κύτταρο λαϊκής και πλέριας  Δημοκρατίας θα καταντήσει  το πολιτικό δεκανίκι του διαφαινόμενου και άκρως επικίνδυνου δικομματισμού, δημιουργώντας σοβαρό έλλειμμα στους Δημοκρατικούς Θεσμούς.  

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ
έλλειψη θεσμικής θωράκισης αξιών

Τα κατά καιρούς αρνητικά σημεία της συνηθισμένης μορφής της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι πολλά. Ακούγονται και διαπιστώνονται σφάλματα μικρά ή μεγάλα τόσο σε θεσμικά θέματα όσο και σε οικονομική κακοδιαχείριση επιπέδου τρομερών σκανδάλων.
Όμως δεν θέλω να πιστεύω  ότι υπάρχουν εγγενείς αδυναμίες του συστήματος που δημιουργούν τα προαναφερόμενα προβλήματα. Οι αδυναμίες βρίσκονται στο ανθρώπινο δυναμικό και στα πρόσωπα που στελεχώνουν τις εκάστοτε υπηρεσίες. Γι΄ αυτό και πάλι όσο μπορώ πιο απλά θα παρατηρήσω πως  δεν φταίει κατά βάση το παλιό ως τώρα σύστημα λειτουργίας στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, αλλά φταίει η παντελής έλλειψη διορθωτικών και ελεγκτικών μηχανισμών. Φταίει η έλλειψη οριοθέτησης και διαφύλαξης των θεσμών.
Πουθενά δεν φαίνεται στο νέο Σύστημα ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ πως θα συντελεστεί μια αναγκαία αναβάθμιση και η διασφάλιση των προαπαιτούμενων ελαχίστων προσόντων των υποψηφίων αιρετών. Πουθενά δεν διαφαίνεται πως θα πριμοδοτηθούν οι σύγχρονες  γνώσεις της Νέας Γενιάς  και θα προωθηθούν παράλληλα οι απαραίτητοι Τεχνοκράτες. Πουθενά δεν φαίνεται πως θα αποφευχθούν και θα αποκλεισθούν οι ευκαιριακοί τύποι που εξασκούν τυχοδιωκτική πολιτική.  Πουθενά επίσης δεν φαίνεται μέσα στον ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ πως σε έναν Δήμο με μεγάλη ή διεθνή Πολιτιστική και Πνευματική εμβέλεια είναι φρόνιμο και λογικό, πρακτικό και ωφέλιμο τουλάχιστον ο Δήμαρχός του να γνωρίζει δυό ή τρεις ξένες γλώσσες.
Πίσω λοιπόν από αυτές τις σκέψεις μπαίνει καίριο το ερώτημα. Τελικά ενδιαφέρει η ουσία για πραγματική Τοπική Αυτοδιοίκηση ή νοιαζόμαστε μόνο για το ποιός στη νέα μορφή Διοίκησης θα καταφέρει να εκπροσωπήσει καλύτερα τα Πολιτικά μας χρώματα;      

ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ  
μοχλός Νέου Συγκεντρωτισμού και όχι Αποκέντρωσης

Τα δεινά και οι  αρνητικές επιπτώσεις της Αστυφιλίας και του Συγκεντρωτισμού των δεκαετιών ΄50 και ΄60, πλέον άλλαξαν σε όλους μας τον τρόπο σκέψης και μας απάλλαξαν από εκείνη την νοοτροπία. Νοοτροπία βέβαια που ήταν άκρως δικαιολογημένη για εκείνες τις εποχές, λόγω του μαρασμού και της υπανάπτυξης της υπαίθρου χώρας, της ανεργίας κλπ  
Αντιληφθήκαμε ότι με τις σημερινές τεχνολογικές εξελίξεις και την πρόοδο της σύγχρονης εποχής, η ποιότητα ζωής που είναι το τελικό ζητούμενο για τον άνθρωπο θα επιτευχθεί μόνο μέσα από την ουσιαστική Αποκέντρωση. Αρχισαν προς τούτο σχεδιασμοί και δειλές κινήσεις, που κατά την γνώμη πολλών θα έπρεπε να είναι πιο γρήγοροι, πιο τολμηροί και με σπουδαία κίνητρα για να πετύχει η σωτήρια Αποκέντρωση.
Τι άραγε θα συμβεί; Το Σχέδιο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ θα πετύχει την Αποκέντρωση που απαιτεί η ανάγκη της σύγχρονης εποχής ή θα συντελεστεί εντελώς το αντίθετο ;  προς τούτο υπάρχουν φόβοι και βάσιμες υπόνοιες που στηρίζονται σε λογικά στοιχεία που απορρέουν και διαφαίνονται μέσα από την ανάλυση της δομής των νέων Δήμων. Για παράδειγμα βασικό στοιχείο του νέου Σχεδίου είναι η δημιουργία τεράστιων δήμων που εκεί αναγκαστικά θα πρέπει να συνυπάρχουν οι δυό-τρεις μεγάλες πόλεις με τα μικρά χωριά. Η πρόκληση συνεπώς θα είναι μεγάλη για εσωτερική μετανάστευση προς τα πιο δραστηριοποιημένα οικονομικώς κέντρα παρά οι κινήσεις αποκέντρωσης.
Δεν προκύπτει δηλαδή καμιά διάθεση και προσπάθεια ώστε η Κεντρική εξουσία να είναι βασικός, κύριος και μοναδικός ρυθμιστής αλλά και συγχρόνως ο αυστηρός εγγυητής των προγραμμάτων της πολυπόθητης ισόρροπης ανάπτυξης για κέντρο και περιφέρεια.


ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ  ΚΑΙ  ΙΚΤΙΝΟΣ
συνεργασία και αλληλοσυμπλήρωμα

Ισως να φαίνονται φλύαρες οι παρακάτω σκέψεις, όμως θα ήθελα να τις μοιραστώ μαζί σας. Στο εγχείρημα του ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ  ο Καλλικράτης εκείνης της εποχής δεν ήταν μόνος. Αν και ήταν σπουδαίος και περιζήτητος, αν και είχε περγαμηνές περίτεχνων έργων και όμως η Ιστορία λέει ότι στον ΠΑΡΘΕΝΩΝΑ ήταν ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης. Δηλαδή δυό σπουδαίοι δούλεψαν μαζί. Σπουδαίοι που έβλεπαν μόνο το στόχο τους. Το στόχο που έμελλε να δοξάσει στους αιώνες όχι μόνο τους ίδιους αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα.    
Ο τότε Καλλικράτης αναμφίβολα έδειξε πνεύμα δημοκρατικό και διάθεση συνεργασίας. Απέφυγε τον εγωϊστικό μονόδρομο για την προσωπική του δόξα και μόνο, αλλά προτίμησε να την μοιραστεί μέσα από ένα τέλειο αποτέλεσμα.
Ο σημερινός Αυτοδιοικητικός ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ μάλλον δεν ακολούθησε ούτε την αξία της δημοκρατικής συνεργασίας ούτε φάνηκε να θέλει εκείνη την αρετή της μοιρασιάς. Η πολυσυζητημένη διαβούλευση δεν έγινε στην ώρα της. Η φωνή της τοπικής κοινωνίας δεν ζητήθηκε ποτέ επίσημα και έγκαιρα. Μπορεί να ακούστηκαν ¨τοπικές κραυγές¨ αλλά αυτές ήταν φωνές διαμαρτυρίας και ίσως εύλογων παραπόνων. Από την αρχή δεν είδαμε διάθεση για οργάνωση δημοκρατικών διαδικασιών, για συνυπολογισμό των αποφάσεων ή των προτάσεων των τοπικών κοινωνιών. Και βέβαια δεν θα ήθελα να λαϊκίσω ούτε να ρίξω αυτή τη στιγμή ¨λάδι στη φωτιά¨. Και βέβαια δεν θα ήταν δυνατό να ικανοποιηθούν όλες οι προτάσεις και οι επιθυμίες ακόμη και στις ευκολότερες περιπτώσεις.
Μπορούσε όμως να είχε αποφευχθεί η αίσθηση ότι το πρωτοποριακό κατά τα άλλα Σχέδιο ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ δρομολογήθηκε και έγινε κατά τα Ελληνικά πρότυπα του ¨ράβε-ξύλωνε¨, του  παρασκηνιακού παραγοντισμού, της ψηφοθηρικής ιδιοτέλειας, των οικτρών και των κουραστικών παλινωδιών.  Στα αρνητικά λοιπόν του εγχειρήματος  η μη συνεργασία του επίσημου Κράτους με τις Τοπικές και άμεσα ενδιαφερόμενες Κοινωνίες, αν και υπήρχε πολύς προπαρασκευαστικός χρόνος.